برجام در شرایطی حدود دو ماه و نیم دیگر وارد چهار سالگی خود خواهد شد که خودروسازی کشور عزیزمان ایران هنوز نتوانسته از تمام ظرفیت‌های این سند بین‌المللی در جهت هم
خودروسازانی که با برجام هم نیامدند
عبارات مهم : ایران
از فولکس واگن آلمان و فیات ایتالیا گرفته تا رنو فرانسه و حتی بی ام دبلیو و در مقطعی نیز جنرال موتورز و کرایسلر، همه و همه گزینه هایی بودند که نام آنها جهت حضور در خودروسازی کشور عزیزمان ایران مطرح شد، ولی گذر وقت نشان داد آمدن بسیاری از آنها به «جاده مخصوص» تنها در حد حرف بوده هست. حتی در شرایطی که میان بعضی خودروسازان خارجی و طرف های داخلی، تفاهم نامه و قرارداد همکاری یکسان به امضا رسیده، این قراردادها و تفاهم نامه ها هنوز به مرحله اجرا درنیامده و چیزی به جز یک سری اسناد کاغذی، دست صنعت خودروی کشور را نگرفته است.اگر اتفاقات خودروسازی کشور عزیزمان ایران را در پسابرجام مرور کنیم، متوجه می شویم از میان آن همه شرکت های خودروساز خارجی، تا به امروز تنها پژو فرانسه و هیوندایی موتورز کره جنوبی فعالیت خود را در خودروسازی کشور عزیزمان ایران شروع کرده اند و از باقی کاندیداها فعلا خبری نیست.
در این بین، پژو به عنوان یکی از نخستین خودروسازان خارجی که جهت حضور در کشور عزیزمان ایران اعلام آمادگی کرد، از حدود ۱۰ ماه پیش فعالیت های اجرایی خود را در خودروسازی کشور شروع کرد و در حال حاضر یکی از محصولات تولیدی اش (در ایران) نیز روانه بازار شده است هست. البته روند اجرایی قرارداد همکاری یکسان کشور عزیزمان ایران ماشین و پژو چندان به سرعت پیش نرفته و می توان گفت خودروساز فرانسوی از برنامه های خود در کشور عزیزمان ایران به نوعی عقب است.از آن سو هیوندایی نیز که با بخش شخصی خودروسازی کشور عزیزمان ایران وارد همکاری شده، در حال حاضر مشغول مونتاژ محصولات خود با شریک داخلی است.
خودروسازانی که با برجام هم نیامدند
هرچند به جز پژو و هیوندایی، خودروسازان دیگری نیز اقدام به امضای تفاهم نامه و قرارداد همکاری یکسان با شرکت های ایرانی کرده اند، با این حال هنوز وارد مرحله اجرا نشده اند. به عنوان مثال، رنو فرانسه که بعد از مدت ها مذاکره آخر قرارداد همکاری یکسان خود را با شرکت گسترش و نوسازی صنایع کشور عزیزمان ایران (ایدرو) امضا کرد، تا به امروز موفق به اجرای این قرارداد نشده است همچنین سیتروئن فرانسه هم هنوز وارد فاز اجرا نشده و مشخص نیست همکاری این دو خودروساز دقیقا چه زمانی شروع خواهد شد.اما به جز خودروسازانی که نام آنها ذکر شد، بودند و هستند بعضی دیگر از برندهای بین المللی صنعت خودروی دنیا که قصد کشور عزیزمان ایران داشته و دارند، با این حال مجموعه تردیدها و موانعی که گریبانشان را گرفته، اجازه تصمیم گیری قطعی را به آنها جهت ورود به «جاده مخصوص» نمی دهد.
مثال بارز در این ماجرا، فولکس واگن آلمان هست، شرکتی که گفته می شد قصد دارد با کشور عزیزمان ایران ماشین وارد همکاری شود و حتی به نوعی جای پژو را در خودروسازی کشور بگیرد. با این حال، غول خودروسازی دنیا در نهایت به سمت بخش شخصی خودروسازی کشور عزیزمان ایران سر کج کرد. انتظار می رفت فولکس واگن طی این حدودا سه سالی که از امضای برجام گذشته، فعالیت تولیدی خود را در کشور عزیزمان ایران شروع کند یا حداقل نشانه هایی در این مورد به وجود آید، با این حال تا به امروز خبر چندان امیدوارکننده ای منتشر نشده است.
برجام در شرایطی حدود دو ماه و نیم دیگر وارد چهار سالگی خود خواهد شد که خودروسازی کشور عزیزمان ایران هنوز نتوانسته از تمام ظرفیت‌های این سند بین‌المللی در جهت هم
از فولکس واگن که بگذریم، هموطن آن یعنی بنز نیز سودای حضوری جدی تر از گذشته را در خودروسازی کشور عزیزمان ایران داشت، ولی این شرکت نیز تا به امروز اقدامی عملی را جهت تحقق این نشانه انجام نداده و در سکوت مطلق به سر می برد. بنز نخستین خودروساز خارجی بود که بعد از برجام نماینده اش را به کشور عزیزمان ایران فرستاد تا با کشور عزیزمان ایران خودرویی ها تفاهم نامه همکاری یکسان به امضا برساند، ولی در ادامه از سرعتش کاست و پروژه حضور نیرومند در صنعت خودروی کشور را به نوعی متوقف کرد.
اما اگر از بی ام و که حضور توام با تولیدش در کشور عزیزمان ایران از همان ابتدا تا به امروز در حد یک حرف باقی ماند، بگذریم، فیات ایتالیا یکی از گزینه های جدی جهت همکاری با خودروسازی کشور به شمار می رفت. خبر حضور فیات در کشور عزیزمان ایران را مدیرعامل کشور عزیزمان ایران ماشین رسما در نشستی خبری اعلام و تاکید کرد این شرکت پنجمین شریک آبی های بزرگراه مخصوص خواهد بود. این در حالی است که تا به امروز هیچ خبر رسمی مبنی بر حضور فیات در کشور عزیزمان ایران یا حتی پیشرفت مذاکرات با برند ایتالیایی به گوش نرسیده، گویی اصلا قرار نبوده فیاتی ها وارد «جاده مخصوص» شوند. به جز فیات، کشور عزیزمان ایران خودرویی ها پیش تر وعده همکاری با سوزوکی موتورز و تولید محصولات این برند ژاپنی را نیز داده بودند، ولی در حال حاضر تنها نقطه اشتراک میان این دو شرکت، مونتاژ محصولی به نام ویتارا است و بس.
در نهایت ولی کیاموتورز کره و نیسان موتورز ژاپن هم به عنوان دیگر خودروسازان کاندیدای حضور در ایران، هنوز اقدامی عملی در این مورد انجام نداده اند. سایپایی ها در گذشته اعلام کرده اند که کیا و نیسان جزو گزینه های همکاری با این شرکت به شمار می روند، با این حال تا به امروز اتفاقی جدی که نشان دهد مشارکتی میان طرفین شکل گرفته یا خواهد گرفت، رخ نداده هست. با توجه به عملی نشدن حضور خودروسازانی که نام آنها برده شد، دیگر جای تعجب ندارد ایرانی ها فعلا هیچ امیدی به حضور امثال جنرال موتورز و کرایسلر در صنعت خودروی کشور نداشته باشند. طبعا اگر نگاهی بیندازیم به شرایط اقتصادی کشور و فضای کسب وکار از یکسو و همچنین پرسشها و احتمالات سیاسی از سوی دیگر، پاسخ این پرسش که آیا میزبانی کشور عزیزمان ایران از امثال فولکس واگن و فیات و جنرال موتورز و کیا شکل نگرفت، به وضوح مشخص خواهد شد.
خودروسازانی که با برجام هم نیامدند
سرعتگیرهای اقتصادی
تردیدی وجود ندارد که یکی از مهم ترین دلایل تردید و کندی حضور خودروسازان خارجی در ایران، به پرسشها اقتصادی برمی گردد. از مناسب نبودن فضای کسب و کار گرفته تا نوسان شاخص های اقتصادی و همچنین عدم ثبات قوانین، همه و همه مسائلی هستند که به نوبه خود خودروسازان خارجی را جهت حضور در کشور عزیزمان ایران دچار تردید و بیم کرده اند. صنعت ماشین در کشور عزیزمان ایران هم اکنون در فضایی فعالیت می کند که قیمت ارز ناگهان سر به افزایش می گذارد و قیمت مواد اولیه رشدی عجیب را تجربه می کند و سیستم بانکی نیز (به دلایلی که البته تا حدی شاید منطقی به نظر می رسند) واکنش‌ها خوشی با تولیدکنندگان به خصوص خودروسازها ندارد.
برجام در شرایطی حدود دو ماه و نیم دیگر وارد چهار سالگی خود خواهد شد که خودروسازی کشور عزیزمان ایران هنوز نتوانسته از تمام ظرفیت‌های این سند بین‌المللی در جهت هم
به اعتقاد کارشناسان، با این وضع فضای کسب و کار، کمتر خودروسازی در دنیا به خود اجازه می دهد به «جاده مخصوص» ورود کرده و اقدام به سرمایه گذاری و همکاری یکسان با ایرانی ها کند. به گفته آنها، یک خودروساز خارجی هنگامی که بخواهد به کشور عزیزمان ایران بیاید، به نخستین موضوعی که فکر می کند، امنیت سرمایه و آینده خود در صنعت و بازار ماشین کشور هست، حال آنکه فضای کسب و کار فعلی، به هیچ وجه امیدوارش نکرده و تردید و دودلی را به جانش خواهد انداخت. قطعا سرمایه گذاری در فضایی که تورم عمومی به خوبی از سوی مردم قابل لمس است و قیمت ارز با «هایی» اوج می رود و با «هویی» پایین می آید و قوانین یک شبه عوض کردن می کنند و سیستم بانکی همکاری مورد نیاز را ندارد، یک ریسک بزرگ و پر خطر محسوب می شود. به عبارت بهتر، از دید خودروسازان بزرگ و معتبر دنیا، کشور عزیزمان ایران کشوری پر ریسک جهت سرمایه گذاری به شمار می رود و خودروسازی آن نیز با حواشی خاصی که دارد، پر ریسک تر.
مشکل بزرگ دیگر بر سر راه اجرایی شدن قراردادهای خارجی خودرو، کمبود منابع مالی داخلی هست. خودروسازان داخلی از اوضاع مالی مناسبی جهت شروع یا توسعه فعالیت های یکسان خود با خارجی ها برخوردار نیستند. این پرسشها به حدی است که بعضی شرکت های داخلی فعلا نتوانسته اند همکاری یکسان خود را با گزینه های خارجی مدنظرشان کلید بزنند. به هرحال قراردادهای خارجی صنعت ماشین از جنس همکاری یکسان بوده و بنابراین نیاز به سرمایه گذاری دو جانبه دارد و طبعا هنگامی که یکی از طرفین از سرمایه مورد نیاز برخوردار نباشد، روند اجرا بسیار کند خواهد بود.
خودروسازانی که با برجام هم نیامدند
مشکل بزرگ دیگری که میل و انگیزه سرمایه گذاران خارجی را جهت حضور در کشور عزیزمان ایران پایین آورده، صادرات محور نبودن خودروسازی کشور عزیزمان ایران هست. اتفاقا در گزارشی که اخیرا مرکز پژوهش ها و مطالعات بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر کرده، تلویحا به این عنوان پرداخته شده است هست. این گزارش به فرمول جذب سرمایه خارجی به خصوص در کشورهایی با اقتصاد نوظهور می پردازد و می گوید سرمایه گذاران خارجی در کشوری وارد می شوند و با اطمینان فعالیت می کنند که رویکرد صنعتی شدن آنها، توسعه صادرات باشد.
طبق گزارش منتشره، در رویکرد توسعه صادرات، چون تولید بخش صنعت مبتنی بر مزیت های کشوری و کم کردن هزینه ها هست، بخش صنعت، در مسابقه با رقبای خارجی توانایی مسابقه پیدا می کند و بنابراین در این رویکرد به احتمال زیاد، اشتغال بیشتری به دنبال خواهد داشت. توصیه دیگر اینجاست که صاحبان سرمایه های خارجی در کشوری که رویکرد توسعه صادراتی را گزینش کرده هست، میل بیشتری جهت سرمایه گذاری دارند، لیکن این عنوان مزایای خاص خود را به همراه خواهد داشت.
همچنین این توصیه را نیز نباید فراموش کرد که خارجی ها مایل هستند به کشوری که رویکرد توسعه صادرات را برگزیده هست، وام دهند لیکن چنین کشورهایی بهتر می توانند از طریق صادرات محصول، اصل وفرع وام ها را تسویه کنند. این در شرایطی است که خودروسازی کشور عزیزمان ایران هنوز به مرحله صادرات محور بودن نرسیده و تمرکز مهم آن بر بازار داخل هست. این عنوان به شدت بر سطح کیفی محصولات اثرگذار بوده، چه آنکه اگر خودروسازی کشور عزیزمان ایران صادرات محور بود، حالا محصولاتی بسیار با کیفیت تر و ایمن تری تولید و عرضه می کرد. در باب اینکه آیا خودروسازی کشور عزیزمان ایران نتوانسته خود را به عنوان صنعتی صادرات محور معرفی کند، دلایل زیادی مطرح می شود، از جمله اوج بودن هزینه های تولید و دور ماندن از تکنولوژی روز دنیا و نداشتن قدرت طراحی.
در واقع این مجموعه عوامل اجازه نداده و نمی دهند خودروهایی با سطح کیفی اوج و قابل صادرات، در کشور عزیزمان ایران ساخته شوند لیکن محصولات تولیدی از دو فاکتور مهم صادرات یعنی «قیمت مناسب و تا حد امکان پایین» و «کیفیت بالا» بی بهره اند. بنابراین کشور عزیزمان ایران باوجود موقعیت جغرافیایی مناسب، از منظر پرسشها فنی و هزینه ای، نمی تواند گزینه چندان جذابی جهت خودروسازان خارجی که به دنبال صادرات (از مرکز ایران) هستند، باشد. این در حالی است که اگر فضای کسب و کار در کشور عزیزمان ایران اصلاح یابد و مقدمات فنی جهت تولید محصولات با کیفیت تر و ارزان تر فراهم بیاید، میل خارجی ها جهت حضور در خودروسازی کشور زیاد کردن خواهد یافت.
مانع آمریکایی
اما دیگر مساله مهم و تاثیرگذار در کند پیش رفتن اجرای قراردادهای خارجی ماشین و تردید بعضی خودروسازان خارجی جهت حضور در ایران، سیاست های ضد برجامی مدیر جمهوری ایالات متحده آمریکا هست. دونالد ترامپ از همان ابتدای نامزدی جهت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تا به امروز که در کاخ سفید مستقر شده، چندان روی خوش به برجام نشان نداده و این عنوان نگرانی هایی را در مورد آینده شرکت های خارجی حاضر در کشور و قراردادهایشان با ایرانی ها، پدید آورده هست. اگرچه خودروسازان خارجی فعلا تصویر العمل خاصی به مواضع ترامپ نشان نداده و تقریبا حرفی از رفتن نزده اند، با این حال این عنوان ترکش هایی را نیز به دنبال داشته هست. همین که شرکت هایی مانند فولکس واگن و فیات فعلا برنامه ای جدی جهت حضور در کشور عزیزمان ایران ارائه نکرده اند، (جدای از پرسشها اقتصادی و فضای کسب و کار حاکم بر کشور)، می تواند از ناحیه تهدیدات مدیر جمهوری آمریکا نیز باشد. در این مورد، باید تا سه چهار هفته دیگر منتظر ماند و دید ترامپ چه تصمیمی در مورد برجام خواهد گرفت و آیا آمریکایی ها به این سند بین المللی پایبند خواهند ماند یا از برجام خارج می شوند. بدون تردید، پایبندی آمریکا به برجام، می تواند به انگیزه خودروسازان خارجی جهت حضور در کشور عزیزمان ایران بیفزاید، هرچند تصویر این ماجرا (خروج خودروسازی کشور عزیزمان ایران از لیست سرمایه گذاران خارجی) نیز صادق است.
دنیای اقتصاد
واژه های کلیدی: ایران | خارجی | همکاری | ایرانی | صادرات | خودروسازان | سرمایه گذار | توسعه صادرات | سرمایه گذاری | خودروسازان داخلی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
